Hindi Etinin Önemi, Özellikleri ve Türkiye'deki Durumu

Özet

İnsanların bedensel ve zihinsel gelişimlerini sağlıklı bir şekilde tamamlayabilmeleri için hayvansal protein kaynakları önemli bir yere sahiptir.  Hayvansal gıdalardan hindi etinin de içinde yer aldığı kanatlı etleri, kolesterol seviyesinin düşüklüğü ve protein/kalori oranının yüksek olması nedeniyle sağlık açısından kırmızı et yerine tercih edilmektedir. Hindi eti son derece sağlıklı, besleyici ve lezzetlidir.  Hindi etinde protein oranı % 20 civarında olup, başta lizin olmak üzere pek çok amino asiti yüksek düzeyde içermektedir. Hindi eti B grubu vitaminler açısından oldukça iyi bir kaynaktır ayrıca mineral maddelerden bakımından da çok zengindir. Dünyada kanatlı eti üretimi FAO 2017 yılı verilerine göre yaklaşık 122 milyon ton, piliç eti 109 milyon ve hindi eti 6 milyon tondur. Türkiye’de de kanatlı eti üretimi ise Tüik 2018 yılı verilerine göre tavuk eti üretimi 2.137 milyon ton, hindi eti üretimi ise yaklaşık 52.363 tondur. Hindi eti tüketimimiz ise gelişmiş ülkelerdeki tüketim ile kıyaslandığında oldukça düşük düzeydedir. Hindi eti, çeşitli ürünlere işlenebilmesi ve lezzetli olmasından dolayı tüm dünyada birçok kişi tarafından tercih edilirken, özellikle renk ve lezzet açısından tüm dünyada kırmızı ete alternatif olarak görülmektedir. Bu değerli hayvansal gıdanın ülkemizde de sadece yılbaşında değil her zaman tüketilmesinin özendirilmesi, hindi eti hakkında toplumun bilgilendirilmesi, işlenmiş ürünlerin tanıtılması, yetiştiricilerin desteklenerek üretimin arttırılması yönünde çalışmaların yapılması gereklidir.

Anahtar Kelimeler: Hindi Eti, sağlıklı, besleyici

Giriş 

İnsanların sağlıklı beslenmenin farkına varmasıyla sağlıklı ürünlere olan ilgisi de artmıştır. Bu ürünlerden bir tanesi de hindi etidir. Dünyada yaygınlaşan sağlıklı beslenme uygulamalarında düşük kolesterol ve yağ oranı ile hindi tercih edilen bir besin olmuştur. Dünya standartlarına göre sağlıklı bir beslenme için 70 kg olan bir insanın günde 70 gr protein alması ve bunun yarısının hayvansal protein olması gerekmektedir (1,2). Hayvansal protein kaynakları, insanların özellikle bedensel ve zihinsel gelişimlerini sağlıklı bir şekilde tamamlayabilmeleri için önemli bir yere sahiptir. Hayvansal kaynaklı gıda ürünlerinin, kişi başına düşen tüketim miktarının en azından fizyolojik gereksinimler doğrultusunda yeterli bir düzeye çıkarılması gerekmektedir (3,4). Bu bağlamda hindi eti hem kırmızı ete alternatif olması, hem zengin besin madde içeriğinden kaynaklı önemli bir üründür.

Hindi Etinin Önemi ve Özellikleri

Hayvansal gıdalardan hindi etinin de içinde yer aldığı kanatlı etleri, kolesterol seviyesinin düşüklüğü ve protein/kalori oranının yüksek olması nedeniyle sağlık açısından kırmızı et yerine tercih edilmektedir. Ayrıca, hindi eti B grubu vitaminlerinden tiamin (B1), riboflavin (B2), niasin (B3) ve pridoksin (B6), mineral maddelerden ise kalsiyum, fosfor ve potasyum bakımından zengindir (5, 6, 7, 8). Hindi eti hem renk ve hem de lezzet açısından tüm dünyada kırmızı ete alternatif olarak görülmektedir (8, 9). Hindi eti, insan beslenmesi için gerekli olan amino asitleri yeterli miktarda ihtiva eder, yağ oranı oldukça düşüktür ve kolay sindirilebilir,  yüksek besleyici değere sahip bir besin maddesidir (5, 10, 11). Sağlıklı beslenenler, diyet ve spor yapanlar için hindi eti eşsiz bir gıdadır. %20 protein oranına sahip olan hindi etinde, başta lizin olmak üzere metiyonin, glutamik asit, alanin, serin, aspartik asit ve tirozin amino asitlerini yüksek düzeyde içermektedir (13, 14). Esasen hindi eti tavuk etine benzemekte olup 100 gram için enerji ve besin değerleri bakımından karşılaştırdığımızda hindi etinin protein içeriğinin (20,4 gram), tavuk etinin protein içeriğinden (18,8 gram) daha yüksek olduğunu, enerji değerlerine baktığımızda ise hindi etinin 100 gramı 160 kcal iken, tavuk etinin 100 gramının 215 kcal olduğunu görülmektedir.  Ayrıca yağ içeriğinin, mineral madde ve B vitamini içeriği bakımından da hindi etinin tavuk etinden daha zengin olduğu görülmektedir. (Tablo 1.) (12) . Özellikle hindi göğüs eti; düşük oranda yağ içeriğine sahip olması nedeniyle beslenmede çok önemli bir yere sahiptir. Besleme değerinin başka bir göstergesi de hindi etinin pürin içeriği, tavuk etinin iki katına kadar çıkabilmektedir. Hindi et yağı insan vücudunda kolayca sindirilebilmesi ve yüksek oranda tekli ve çoklu doymamış yağ asidine sahip olması nedeniyle sağlıklı beslenme açısından, diğer et yağlarına göre önemli bir avantaja sahiptir (15).

Türkiye’ de Hindi Eti Üretimi ve Tüketimi

Dünya genelinde kanatlı sektörüne baktığımızda hindi eti üretimi, tavuk eti üretiminden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Bu da beyaz et üretiminde hindi yetiştiriciliğinin önemini ortaya koymaktadır (16).

2017 yılında hindi eti üretiminde dünyanın ilk beş üreticisinin verilerine bakacak olursak, ABD’ de 2 milyon 712 bin ton; Brezilya’ da 586 bin ton; Almanya’ da 465 bin ton; Fransa'da’ da 404 bin ton ve İtalya’ da 308 bin ton hindi eti üretilmiştir (17). Türkiye’ de ise hindi eti üretimi 2017 yılı verilerine baktığımızda üretimimiz yıllar itibariyle artarak 52, 363 tona ulaşmıştır (18). 

Tablo 1. 100 gram Hindi ve Tavuk Eti için Enerji ve Besin Öğeleri Miktarları

 (100 gram toplam lipidde gram olarak)

Tablo. 2. Dünya’ da Ülkeler Bazında Bazı Kanatlı Türlerinde Et Üretim Miktarı (ton)

   Kaynak: FAOSTAT, 2017

Tablo. 3. Türkiye’ de Yıllara Göre Kesilen Tavuk, Hindi Sayısı ve Et Miktarları

 Kaynak: TUİK, 2017

Türkiye’de kişi başına piliç eti tüketimi 26,44 kg iken hindi eti tüketim yaklaşık 0,6 kg’dır (19). Türkiye’de kişi başı yıllık hindi eti tüketim miktarının 600 gram gibi düşük seviyeler seyrederken, Avrupa ülkelerine baktığımız zaman kişi başı 8 kg, ABD’de ise kişi 12 kilogram civarında hindi eti tüketildiğini (21). Türkiye’de kişi başına hindi eti tüketimi, İsrail (12.9 kg) ve Amerika (18.1 kg) ile karşılaştırıldığında oldukça düşük düzeydedir (20). Gelişmiş ülkelerde artan hindi eti tüketimine, etinin daha sağlıklı olması, ucuza üretilmesi ve işlenmiş ürün olarak piyasaya arz edilmesi önemli bir etkendir. 

Hindi eti tüketimimiz diğer ülkeler ile kıyaslandığında çok geride kalmaktadır. Bu durumun nedenlerinden biri de bizim ülkemiz için özellikle alıştığımız gıda maddelerini tüketmek istememizdir.

Sonuç

Hindi eti bugün aklınıza gelebilen salam, sosis, sucuk, füme gibi çok çeşitli ürünlere işlenebiliyor. Hem bu çeşitlilikten dolayı hem de lezzetinden dolayı tüm dünyada birçok kişi tarafından severek tercih ediliyor ve tüketiliyor. Ayrıca zengin besin madde içeriği ve renginden dolayı da kırmızı ete alternatif olarak görülüyor. Bu değerli hayvansal gıdanın ülkemizde de sadece yılbaşı gibi özel ve belirli günlerde değil, her zaman tüketilmesinin özendirilmesi, hindi eti hakkında toplumun bilgilendirilmesi, işlenmiş ürünlerin tanıtımının yapılması, yetiştiricilerin desteklenerek üretimin arttırılması yönünde çalışmaların yapılması gereklidir.

Kaynaklar

1-   İnci H, Söğüt B, Ayaşan T, Çelik Ş, Şengül T (2016): Farklı Besleme Yöntemlerinin Hindilerde Canlı Ağırlık ve Canlı Ağırlık Artışına Olan Etkilerinin Belirlenmesi Effect of Different Feeding Methods on Live Weight and Live Weight Gain in Turkeys. Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 6(2): 151-156, 2016. 

2-   Yıldırım, T. 2004. Hindi Sektörü Sektör Profil Araştırması. İstanbul Ticaret Odası.

3-   Cevger Y, Yalçın C, Aral Y (2005): Türkiye’de hayvansal üretimde gıda güvencesi ve hayvancılık politikaları. 272- 284. Gıda Güvenliği ve Güvenirliği Sempozyumu, 20-22 Ekim 2005, Biyologlar Derneği, Tam Metinler Kitabı, Ankara.

4-   Cevger Y, Aral Y, Demir P, Sarıözkan S (2008): Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi intern öğrencilerinde hayvansal ürünlerin tüketim durumu ve tüketici tercihleri, Ankara Üniv Vet Fak Derg, 55, 189-194, 2008.

5-   Addis, P.B., 1986. Poultry muscle as food. Bechtel, P (Ed.). Muscle as Food. London: Journal Academic Press Inc.

6-   İşeri, Ö., Erol, l., 2009. Hindi etinden kaynaklanan başlıca bakteriyel infeksiyon ve intoksikasyonlar. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 56, 47-54.

7-   Koyubenbe, N., Konca Y., 2010. Türkiye ve Avrupa Birliği'nde hindi eti üretimi, tüketimi ve politikaları. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 47(2), 201-209.

8-   Çolak, H., Uğurluay, G., Nazlı, B., Bingöl, E.B., 2011. Paketlemede Kullanılan Nem Tutucu Filtrelerin Hindi Etinin Raf Ömrü Üzerine Etkisi. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg. 37 (2), 107-116. 

9-   Majkovic, D., Turk, J., Celofiga, P., 2003. Poultry meat supply in the case of a slovene enterprise.

10- Bodwel, C.E. and Anderson, B.A. 1986. Nutritional composition and value of meat and meat products. In: “Muscle as Food.” Ed., Bechtel, P.J., Academic Press, Inc., London.

11- Uçar, G., Keleş, A., Güner, A., Doğruer, Y., Ardıç, M., 2007. Hindi Eti ve Ürünlerinde Termofilik Campylobacter Türlerinin  Varlığının Araştırılması. Atatürk Üniversitesi Vet. Bil. Derg. 2007, 2 (4) 129-133. 

12- http://alphindi.com.tr/besin-degerleri/ Erişim tarihi: 30.3.2019.

13- Masiero L (1993): Nutrional qualities of turkey meat. World Poult Misset, 9, 42-43.

14- İşeri, Ö., Erol, İ., 2009. Hindi etinden kaynaklanan başlıca bakteriyel infeksiyon ve intoksikasyonlar. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 56, 47-54.

15- Beşimov, A., 2007. Yenebilir Hindi Yan Ürünlerinin Bazı Teknolojik Özelliklerinin Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı Konya.

16- İridam, M., Avcı, M., 2003. Hindi Rasyonlarına Değişik Oranlarda Katılan Burçağın Performans, Bazı Hematolojik  Ve Biyokimyasal  Parametreler  Üzerindeki Etkisi. HR. Ü.Z.F.Dergisi, 2003, 7 (3-4):37-43.

17- http://https://www.fao.org/faostat/en/#data/QL Erişim Tarihi: 14.2.2019.

18- http://tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist Erişim tarihi:14.2.2019

19- Koca, S., 2017. Kırmızı Et Sorunu. Gıda Mühendisleri Kongresi 9-11 Kasım Side / Antalya.

20- Konca, Y., 2001. Hindi Besiciliği. Tarımsal Araştırma ve Eğitim Koordinasyonu (TAYEK/TYUAP), 2001 Yılı Hayvancılık Grubu Bilgi Alış Veriş Toplantısı Bildirileri. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, 27-29 Mart, İzmir, Yayın No: 100, Sayfa:21-31.

21- http://https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/turkiyede-kisi-basi-hindi-tuketimi-yillik-600-gram-avrupada-8-abdde-12-kilogram-41062710. Erişim tarihi: 30.3.2019.