Beslenme ve Kanser: Doğrular, Yanlışlar, Efsaneler

Prof. Dr. İsmail Çelik

Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü, Ankara, Türkiye

 

 

 

Kansere Yol Açan Faktörler

 

V) ÜRETİM/SAKLAMA/İŞLEME/PİŞİRME 

  1. Üretim: Pestisit, Genetiği değiştirilmiş gıdalar, Organik gıdalar
  2. Saklama: Dondurulmuş gıda, Fermentasyon, Konserve, Pastörizasyon, Kimyasallar (benzoat, nitrit, sülfit)
  3. İşleme: Katkı maddeleri (Tatlandırıcı, Renklendirici, Çözücü), Paketleme ürünleri
  4. Pişirme: Haşlama, Fırında pişirme, Kızartma, Mangal, Mikrodalga 

GDO vs Organik gıdalar

Genetiği değiştirilmiş gıdaların, kanser riskini arttırdığına, organik gıdaların kanserden koruduğuna dair bilimsel bir bulgu yoktur.  

Gıdalarla alınan DNA vücutta ne olur? 

  • DNA yüzyıllardır beslenmede önemli bir gıda maddesidir. 
  • 600 kiloluk bir inek günde yaklaşık 600 mg DNA yer. 
  • İnsanda günlük DNA alımı 0.1-1 gr’dır. 
  • Gıda ile alınan DNA hızla sindirilir.
  • Mide ve kolon mukozası ile etkileşimde bulunup vücut sıvılarına geçebilecek bir etkileşim söz konusu değildir. 

GDO: Sağlık açısından öne çıkan kavramlar

  • GDO’lu bitkilere eklenen genlerin kısa, orta ve uzun vadede sorun oluşturma potansiyeli, önemli bir araştırma konusudur. 
  • Sağlık açısından öne çıkan soru(n)ların başlıca toplandığı alanlar şunlardır: 
  1. DNA’nın transferi
  2. Allerji
  3.  Toksisite
  • GDO’nun kansere yol açabileceği iddiası bilimsel çevrelerce kabul görmemiştir.

Nitrozaminler

  • Nitrat suda çabuk ve tamamen erir. Bu özelliğinden dolayı yaprak ve damla sulama gübresi olarak da geniş miktarda kullanılır.
  • Ayrıca et ve şarküteri ürünlerinde (salam, sosis vs.) de koruyucu olarak kullanıldığı bilinmektedir. 
  • Nitrat, nitrite ve daha sonra da kanserojen bir madde olan nitrozamine dönüşür.

Katkı maddeleri

Hazır gıdalardaki katkı maddelerinin, belirlenmiş olan uygun oranlarda kaldığı takdirde kanser yapıcı etkisi mevcut değildir.

 

Polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH)

  • Yiyeceklerin pişirilmesi sırasında erimiş yağların kömüre damlaması sonucu meydana gelen PAH, etin üzerine yapışır. 
  • Mangaldaki kömür ve kömür tozları, pişirilen besinlerin üzerine sinerek karsinojen etkiyi arttırmaktadır. 
  • Et+Yağ+PAH+Kömür tozu

 YAĞ = Gereksiz ve zararlı bir yük!

BESLENME VE KANSER

KANSERDEN KORUNMAK İÇİN TEK VE GEÇERLİ BESLENME ÖNERİSİ:

  1. GÜNDE EN AZ 5 PORSİYON MEYVE VE SEBZE İÇEREN, 
  2. YAĞDAN DÜŞÜK, 
  3. LİFÇE YÜKSEK DİYETE EK OLARAK
  4. KIRMIZI ETİN HAFTADA BİRDEN FAZLA YENMEMESİDİR.

ÇELİŞKİLİ

Yeşil çay tepeden tırnağa kanseri önlemeye yardımcı oluyor

Yeşil çayla ilgili birçok olumlu şeyler duyarız ancak tam olarak nelere yararlı olduğunu bilmeyiz.  Yeşil çay hastalıklarla, iltihabi rahatsızlıklar ve kalp hastalıklarıyla savaşmanızı sağlar. Araştırmalara göre düzenli içilen yeşil çay, akciğer, gırtlak, mide, bağırsak ve prostat kanserlerinin gelişmesini, büyümesini ve yayılmasını önlüyor.  

Yeşil çay erkeklerde kanser riski yaratıyor

  • Uzmanlar, kanserden korunmak isteyenlere şunları öneriyor: Yeşil çay; erkek ve kadınlarda aynı etkiyi göstermiyor. 
  • Kadınlarda mide kanseri riskini yüzde 75 oranında azaltırken, erkeklerde bu riski iki katına çıkarabiliyor. 
  • Yapılan araştırmalara göre multivitamin kullanmak, erkeklerde prostat kanseri riskini ortaya çıkarıyor. 

KOMİK/SAÇMA

Parmak arası terlik kanser yapıyor

  • Son yılların yaz modası parmak arası terlik öldürüyor. 
  • Estetik ve rahat bir görüntüye sahip olan parmak arası terlikler, koruma faktörlü krem kullanılmaması durumunda birçok hastalığa davetiye çıkartıyor. 
  • Londra Kliniği tarafından yapılan geniş kapsamlı bir araştırmaya göre cilt kanseri hastalığına yakalanma riskini artırıyor. 
  • Eski Roma döneminde gladyatörlerin giydiği bu meşhur terliklerin cilt tümörü olarak adlandırılan melanom hastalığına neden olduğu saptandı. Müzisyen Bob Marley de melanom hastalığından hayatını kaybetmişti.

UMUT TACİRLİĞİ

Kanser hastalarının köpek balığı umudu 

 

DOĞRU

 

HANGİSİNİ DUYMADINIZ?

Taşta oturursan böbreklerini üşütürsün. 

Yağlı ellerle saçlarına dokunursan bitlenirsin

Yenidoğanı tuzlarsan ileride teri kokmaz. 

Şekerli yersen şeker hastası olursun. 

Spiral mideye kaçabilir. 

Sarılıklı kişinin alnına çizik atılırsa sarılığı geçer. 

Üzüntü kanser yapar.

 

Televizyondan Canlı Canlı..

Uzmanlık Alanı: Radyasyon Onkolojisi

Televizyondan Canlı Canlı...

 

Uzmanlık Alanı: Kalp-Damar Cerrahi

Uzmanlık Alanı: Kardiyoloji

Dunning-Kruger Sendromu

  • Birilerine bakıp da "ya bu adam bu sığlıkla nasıl buralara kadar gelebilmiş" diye düşündüğünüz oldu mu hiç?
  • Ya da işyerinizde sizinle aynı ya da daha üst aşamada bir görevde olan bazıları, sizde büyük bir şaşkınlık uyandırdı mı?; onlara bakıp "bu cahillik, kendini bilmezlik nasıl fark edilmez?" diye iç geçirdiniz mi?
  • Justin Kruger ve David Dunning adlı iki ABD'li psikiyatri uzmanı, 10 yıl kadar önce bir teori ortaya attı: “Cehalet, gerçek bilginin aksine, bireyin kendine olan güvenini artırır.“
  • Niteliksiz insanlar ne ölçüde niteliksiz olduklarını fark edemezler.
  • iteliksiz insanlar, niteliklerini abartma eğilimindedir.
  • Niteliksiz insanlar, gerçekten nitelikli insanların niteliklerini görüp anlamaktan da acizdirler.
  • Eğer nitelikleri, belli bir eğitimle artırılırsa, aynı niteliksiz insanlar, niteliksizliklerinin farkına varmaya başlarlar.

 

 

Yazar

Prof. Dr. İsmail Çelik